Ο αυτοέλεγχος ως κατανόηση των συναισθημάτων και αποδοχή ορίων

Άλλο ένα Σάββατο με πολλά γλυκά χαμόγελα και ωραίες συζητήσεις!
Τώρα πια γύρω από ένα τραπέζι, να βλέπουμε ο ένας τον άλλο και να προβληματιζόμαστε, να ανταλλάσσουμε εμπειρίες από τα παιδιά μας, να γελάμε με τις ιστορίες μας και να αναρωτιόμαστε για πράγματα που ίσως δε μας είχαν απασχολήσει τόσο πολύ πιο πριν.

Το θέμα μας αυτό το Σάββατο; Ο αυτοέλεγχος, τα όρια, η "κακή" συμπεριφορά των παιδιών και τα συναισθήματά τους. Είχαμε να πούμε πολλά, σωστά;

Ξεκινώντας τη συνάντησή μας, τις παραστάσεις έκλεψαν τα πιτσιρίκια από το παρακάτω βίντεο, το οποίο παρουσιάζει το γνωστό Marshmallow Experiment:



Το "Πείραμα Marshmallow" είναι μία πολύ διάσημη έρευνα που έγινε, με την επίβλεψη του Walter Mischel, στο Πανεπιστήμιο του Stanford, τη δεκαετία του 1960.
Στόχος αυτής της έρευνας ήταν να προσδιοριστεί σε βάθος χρόνου η αξία της ικανότητας ενός τετράχρονου παιδιού να αναβάλλει την ικανοποίηση και να ελέγχει τις παρορμήσεις του.

Ένας ερευνητής ανακοίνωσε σε μια τάξη του προνηπίου με τετράχρονα παιδάκια, ότι το κάθε παιδί θα μπορούσε να φάει αμέσως ένα ζαχαρωτό (marshmallow). Όσα παιδιά, όμως, άντεχαν να περιμένουν ώσπου ο ερευνητής να επιστρέψει από μια υποτιθέμενη δουλειά, θα μπορούσαν να φάνε όχι ένα, αλλά δύο ζαχαρωτά. Όση ώρα ο ερευνητής ήταν εκτός δωματίου, τα παιδιά έμειναν μόνα τους με το γλυκό μπροστά τους, πάνω σε ένα τραπέζι. Κάθε κίνησή τους καταγραφόταν από κάμερες που ήταν τοποθετημένες γύρω του.

Όσα παιδιά έφαγαν το ζαχαρωτό όσο ο ερευνητής έλειπε, ταξινομήθηκαν στην ομάδα Α. Εκείνα που περίμεναν, ώστε να μπορέσουν να πάρουν δύο γλυκά, ταξινομήθηκαν στην ομάδα Β.

Η έρευνα αυτή συνεχίστηκε σε βάθος χρόνου, ώσπου τα παιδιά έφτασαν στην εφηβεία.
Τότε, οι ερευνητές διαπίστωσαν, παρακολουθώντας την εξέλιξη και την πρόοδο αυτών των παιδιών, ότι τα παιδιά της ομάδας Β (που είχαν προτιμήσει να περιμένουν) ήταν πιο θετικά, ήξεραν τι ήθελαν, έδειχναν επιμονή απέναντι στις δυσκολίες και ήταν ικανά να αναβάλουν την ικανοποίησή τους προς όφελος κάποιων συγκεκριμένων στόχων που επεδίωκαν.

Αυτές οι καλές συνήθειες οδηγούν τελικά στο να βρίσκει κάποιος δουλειά με καλύτερη αμοιβή, να χτίζει σχέσεις πιο σταθερές στο χρόνο και να έχει σε γενικές γραμμές καλύτερη υγεία. Τα παιδιά της ομάδας Β σημείωσαν, επίσης, σκορ κατά μέσο όρο 210 πόντους ψηλότερο στο σχολικό πρωτάθλημα.

Τα παιδιά της ομάδας Α (εκείνα που δεν μπόρεσαν να περιμένουν) ήταν πιο μπερδεμένα, αναποφάσιστα, καχύποπτα  και με λιγότερη αυτοπεποίθηση. Εξακολουθούσαν, επίσης, να μην είναι σε θέση να αναβάλουν την άμεση ικανοποίηση.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η αδυναμία να συγκεντρώσουμε το νου μας σε κάτι και η επιθυμία για άμεση ικανοποίηση, ξεκινούν από την τρυφερή ηλικία στην οποία η έρευνα έδωσε την προσοχή της. Αυτό που έδειξε η παραπάνω έρευνα, είναι ακριβώς πόσο σημαντικός είναι ο αυτοέλεγχος για ολόκληρη την πορεία της ζωής του ανθρώπου και τη διά βίου μάθηση.

From 2.bp.blogspot.com

Στη συνέχεια της συνάντησης, είδαμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να ενισχύσουμε την ικανότητα του αυτοελέγχου στα παιδιά και μελετήσαμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να θέτουμε όρια.

Ένα άρθρο που μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμο στο πώς να λέμε "όχι" στα παιδιά είναι το παρακάτω:
Τρόποι για να πούμε "όχι" σε ένα παιδί

Επίσης, χρήσιμο μπορεί να φανεί το παρακάτω άρθρο, που προτείνει παιχνίδια για τις ατελείωτες ώρες ταξιδιού με το αυτοκίνητο ή άλλα μεταφορικά μέσα:
Καλοκαιρινά ταξίδια με το αυτοκίνητο

Μιλήσαμε γενικά για την αναγνώριση, την έκφραση και τη διαχείριση των συναισθημάτων και δώσαμε υπόσχεση συνάντησης για παιχνίδια συναισθηματικής αγωγής, αυτή τη φορά μαζί με τα παιδιά! Αυτή η συνάντηση την περιμένω με μεγάλη ανυπομονησία!!! :)

_______________
Όπως κάθε φορά, έτσι και σ' αυτό το σεμινάριο καταγράψαμε τις σκέψεις που μας δημιούργησε κάποια συγκεκριμένη πρόκληση. Η πρόκληση αυτό το Σάββατο ήταν να δούμε το περιβάλλον με τα μάτια ενός παιδιού και να βρούμε τη ρίζα της "κακής" του συμπεριφοράς. Τα αποτελέσματα ήταν τα εξής:

Κατάσταση #1 

Η Μαρία βάζει πολύ δυνατά τη μουσική, την ώρα που οι γονείς της ξεκουράζονται με ένα μεσημεριανό υπνάκο. 

Ποιος είναι ο στόχος του παιδιού; 

• Να σηκωθούν οι γονείς της, γιατί θέλει την προσοχή τους. 
• Να τραβήξει την προσοχή. 
• Να αποσπάσει την προσοχή των γονιών της. 
• Να ακούσει μουσική. 
• Να εκτονώσει τα συναισθήματά του και να ηρεμήσει. 
• Θέλει να απομονωθεί. 

Πώς αισθάνεται το παιδί; 

• Μάλλον μοναξιά. 
• Παραμελημένο. 
• Θυμό. 
• Χαρούμενο. 
• Πίεση, ένταση, ίσως και θυμό. 
• Περίφημα

Ποια είναι η αντίδραση του ενήλικα (μαμάς/μπαμπά); 

• Σηκώνεται και του λέει να έρθει στο κρεβάτι να κάνουν αγκαλίτσα. 
• Βάζει τις φωνές. 
• Προσπαθεί να εξηγήσει. 
• Να πάει να κλείσει το ραδιόφωνο. 
• Έντονη αντίδραση με νεύρα και φωνές. 
• Να κάνει παρατήρηση στο παιδί για να χαμηλώσει τη μουσική ή να φωνάξει. Μπορεί και να υποσχεθεί και κάτι στο παιδί, προκειμένου να σταματήσει να κάνει θόρυβο. 
• Να ρωτήσει γιατί βάζει τόσο δυνατά τη μουσική. 
• Ενοχλείται. 
• Αναστάτωση, επίπληξη. 

Πώς αισθάνεται ο ενήλικας; 

• Κουρασμένος. 
• Άσχημα, γιατί δεν ήθελε να βάλει τις φωνές. 
• Θυμό. 
• Να ενοχληθεί και, ίσως, να νευριάσει. 
• Κούραση και θυμό. Ίσως και κατανόηση σε μικρό βαθμό. 
• Αναρωτιέται τι λάθος έχει κάνει στην ανατροφή του παιδιού. 
• Σε υπερένταση. 

Στόχος: Προσοχή
Σκεπτικό παιδιού: Είμαι σημαντικός μόνο όταν τους κάνω να με προσέξουν
Αντίδραση από τους ενήλικες: Ενόχληση
Στρατηγικές για αλλαγή συμπεριφοράς:

• Αγνοήστε, όταν και όσο είναι δυνατόν, αυτή τη συμπεριφορά. 
• Δώστε στο παιδί προσοχή τη στιγμή που δεν το περιμένει. 
• Δώστε του προσοχή όταν δείχνει καλή συμπεριφορά. 

Σε ανάλογη κατάσταση που δόθηκε (το παιδί λέει ψέματα για να αποφύγει επίπληξη και τιμωρία), οι απαντήσεις σχετικά με το σκεπτικό του παιδιού και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια συμπεριφορά ήταν: 

Πώς σκέφτεται το παιδί; 

• Δε θέλει να υποστεί τις συνέπειες. 
• Δε θέλει να απογοητεύσει τους γονείς του. 
• Δεν έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του. 
• Έτσι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, χωρίς να τιμωρείται. 
• Ότι κρύβοντας πράγματα οι άλλοι τη θεωρούν "καλό" παιδί.
• Φοβάται για την αλήθεια και νιώθει ανασφάλεια. 
• Δε θέλει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα. 
• Δε θέλει ευθύνες. 
• Δε θέλει να χάσει την εμπιστοσύνη των γονιών του. 
• Ίσως λένε και στο σπίτι ψέματα κι έτσι έχει μάθει να καλύπτεται. 

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια συμπεριφορά; 

• Να συζητήσουμε τι οδήγησε το παιδί σ' αυτή τη συμπεριφορά. 
• Δίνουμε περισσότερη προσοχή, γίνεται συζήτηση με το/τη δάσκαλο/α στο σχολείο. 
• Συζητάμε για τις συνέπειες της πράξης της. 
• Να της πούμε ιστορίες ανθρώπων που έλεγαν ψέματα. 
• Αναφορά στο γενικό κανόνα συμπεριφοράς: Να μη φερόμαστε στους άλλους όπως δε θέλουμε να μας συμπεριφερθούν. 
• Με παραδείγματα του δείχνουμε τις συνέπειες που έχουν οι πράξεις της. 
• Εξηγώ ότι ούτως ή άλλως την αγαπάω, αλλά η συμπεριφορά αυτή δεν ήταν σωστή. 
• Καταρχήν απενοχοποιώ την "κακή" συμπεριφορά. Όλοι μπορεί να φερθούμε άσχημα κάποια στιγμή. Στη συνέχεια, προσπαθώ να καταλάβω γιατί φέρθηκε έτσι. 
• Δηλώνουμε την αγάπη μας για το παιδί και λέμε πως ό,τι κι αν γίνει η αλήθεια είναι καλύτερη. 
• Το ενθαρρύνουμε να μας μιλάει περισσότερο. 
• Με πολύ διάλογο, παραδείγματα και να δώσουμε χρόνο. 
• Να πούμε ότι δεν επιτρέπονται τα ψέματα, γιατί καλύτερα να μάθω την αλήθεια τώρα παρά μετά που μπορεί να είναι και χειρότερα. 

Κατάσταση #2

Ο Γιωργάκης έχει βίαιη συμπεριφορά όταν είναι σε ξένο σπίτι, όπου υπάρχουν και άλλα παιδάκια και, συνήθως, δέρνει μικρότερα παιδιά.  

Ποιος είναι ο στόχος του παιδιού; 

• Να είναι ο πιο δυνατός. Να έχει τον απόλυτο έλεγχο. 
• Να δείξει ότι είναι ο αρχηγός στο παιχνίδι. 
• Να νιώσει ίσως δυνατότερος. 
• Να τραβήξει την προσοχή. 
• Να εξασφαλίσει τα περισσότερα παιχνίδια και να επιβληθεί στα μικρότερα παιδιά. 
• Θέλει να κυριαρχήσει στο χώρο. 
• Προσπαθεί να επικοινωνήσει με τα παιδιά, αλλά με λάθος τρόπο. 

Πώς αισθάνεται το παιδί; 

• Μη προσιτός. 
• Ότι χάνει τα κεκτημένα. 
• Ικανοποίηση. 
• Μειονεκτικά. 
• Ζήλεια. 
• Ότι δεν είναι το κέντρο της προσοχής, γιατί υπάρχουν και άλλα παιδιά. 
• Θυμό. 

Ποια είναι η αντίδραση του ενήλικα (μαμάς/μπαμπά); 

• Το απομακρύνει από τα άλλα παιδιά και του εξηγεί ότι είναι λάθος. 
• Το μαλώνει. 
• Φωνές, ξύλο, αποκλεισμός από τα άλλα παιδιά. 
• Να απομακρύνει άμεσα το παιδί. 
• Να προσπαθήσει να συμβιβάσει την κατάσταση ανάμεσα στα παιδιά. 
• Να συζητήσει μαζί του και να του εξηγήσει πώς να παίζει με τα άλλα παιδάκια. 
• Επεμβαίνει δυναμικά. 

Πώς αισθάνεται ο ενήλικας; 

• Απορία: Γιατί το κάνει αυτό; 
• Άσχημα. 
• Λύπη, απογοήτευση. 
• Ντροπή για τις πράξεις του παιδιού.  
• Ειρηνοποιός. 
• Αμήχανα. 
• Είναι σε δύσκολη θέση, νιώθει άβολα. 

Στόχος: Εξουσία
Σκεπτικό παιδιού: Είμαι σημαντικός μόνο όταν έχω τον έλεγχο των καταστάσεων.
Αντίδραση από τους ενήλικες: Εκνευρισμός - Θυμός
Στρατηγικές για αλλαγή συμπεριφοράς:

• Αποφύγετε να έρθετε σε σύγκρουση με το παιδί. 
• Προσπαθήστε να του δώσετε τις σωστές κατευθύνσεις, όταν θα έχει ηρεμήσει. 
• Φροντίστε να υπάρχει απόλυτη δικαιοσύνη. 

Σε ανάλογη κατάσταση που δόθηκε (το παιδί τρομοκρατεί μικρόσωμα παιδιά στο σχολείο), οι απαντήσεις σχετικά με το σκεπτικό του παιδιού και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια συμπεριφορά ήταν: 

Πώς σκέφτεται το παιδί; 

• Όταν είμαι αρχηγός, όλα γίνονται όπως θέλω εγώ. 
• Ότι έτσι έχει τον έλεγχο. 
• Θέλει να είναι ο κυρίαρχος της τάξης. 
• Θεωρεί ότι με αυτό τον τρόπο θα "κερδίσει" την προσοχή των συμμαθητών του και θα τον θεωρούν το "δυνατό" της τάξης. 
• Εγώ είμαι πιο δυνατός. Δύναμη = Εξουσία. 
• Δε θέλει να ενσωματωθεί στην ομάδα, γιατί νιώθει ότι είναι ανώτερος. 
• Στο σχολείο μπορώ να είμαι ο πιο δυνατός, γιατί στο σπίτι νιώθω ασήμαντος. 
• Πιστεύει ότι μόνο με επιθετική συμπεριφορά θα τύχει της αποδοχής των άλλων. 
• Θέλει να δείξει τη δύναμή του. 
• Θέλει την προσοχή της δασκάλας, διότι στο σπίτι δεν έχει την προσοχή των γονιών του. 
• Θέλει να τον σέβονται μέσα από το φόβο. 

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια συμπεριφορά; 

• Εξηγούμε ότι όλοι είμαστε ίσοι και είναι πιο ωραία όταν λειτουργούμε ομαδικά. 
• Απομακρύνουμε το παιδί από την ομάδα και εξηγούμε. 
• Με συζήτηση. 
• Κάνουμε κουβέντα μαζί του και προσπαθούμε να καταλάβουμε τι νιώθει όταν το κάνει αυτό. 
• Ίσως χρειαστεί βοήθεια από ειδικό. 
• Εξηγούμε ότι προκαλεί πόνο και δυσφορία. Δεν είναι σωστός ο τρόπος που προσπαθεί να ενταχθεί στην ομάδα. 
• Τονώνουμε την υγιή αυτοπεποίθηση του παιδιού. 
• Συζητάμε με το παιδί για να αισθανθεί ασφάλεια. 
• Μην κάνεις ό,τι δε θέλεις να σου κάνουν! 
• Ενθάρρυνουμε καλές συμπεριφορές. 
• Προσπαθούμε να αποκτήσουμε την εμπιστοσύνη του. 
• Να του δώσουμε υπευθυνότητες στην τάξη που να τον αναδείξουν και να αισθανθεί χαρά.
• Να εξηγήσουμε ότι ο φόβος προς τους άλλους είναι πολύ διαφορετικός από το σεβασμό.  

Κατάσταση #3

Η Κατερίνα συνεχώς καταστρέφει τις ζωγραφιές που κάνει η αδερφή της και σπάει τις κατασκευές που φτιάχνει ο μικρός της αδερφός.   

Ποιος είναι ο στόχος του παιδιού; 

• Να μην έχουν τα αδέρφια του κάτι που δεν μπορεί να κάνει το ίδιο (και ξέρει ότι είναι ωραίο).  
• Να κερδίσει την προσοχή. 
• Να μειώσει τα αδέρφια του και να προβάλει τον εαυτό του. 
• Να καταστρέψει ό,τι έχει δημιουργήσει κάποιος άλλος. 
• Να ασχοληθούν μαζί του. 
• Να μειώσει την προσπάθεια των αδελφών της και το αποτέλεσμά τους στα μάτια των γονιών. 
• Να ορίσει το χώρο της στη σχέση τους. 
• Να προκαλέσει αντίδραση. 
• Θέλει να της δώσουν περισσότερη σημασία. 

Πώς αισθάνεται το παιδί; 

• Ζήλια. 
• Παραμελημένο. 
• Θυμό. 
• Κανείς δε με συμπαθεί. 
• Αντιζηλία. 

Ποια είναι η αντίδραση του ενήλικα (μαμάς/μπαμπά); 

• Το παίρνει αγκαλιά και του λέει ότι δεν είναι σωστό και μετά το στέλνει στην "καρέκλα της ηρεμίας" για να σκεφτεί. 
• Το μαλώνει και του φωνάζει. 
• Με ηρεμία εξηγεί πώς πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. 
• Να ρωτήσει το παιδί γιατί το έκανε αυτό. 
• Παρατηρήσεις σε έντονο ύφος. 
• Να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους δεν πρέπει και δε χρειάζεται να φέρεται έτσι. 
• Να τονίσει τα καλά του χαρακτήρα του. 
• Επεμβαίνει και λέει "Ξέρω ότι σου αρέσουν, προσπάθησε κι εσύ...". 

Πώς αισθάνεται ο ενήλικας; 

• Απορία: Τι θα κάνω με αυτή τη ζήλια; 
• Τύψεις, σκέφτεται πού έχει κάνει λάθος.  
• Απόγνωση. 
• Απορία και θυμό, ίσως γιατί αυτό συμβαίνει συνέχεια. 
• Αποτυχία. 
• Θυμό και αγωνία. 
• Κατανόηση. 
• Στενοχώρια, θλίψη, προβληματισμός. 
• Άγχος. 

Στόχος: Πρόκληση - Εκδίκηση
Σκεπτικό παιδιού: Κανείς δε με συμπαθεί. Νιώθω πληγωμένος. Νιώθω καλύτερα όταν πληγώνω τους άλλους.
Αντίδραση από τους ενήλικες: Πληγωμένα αισθήματα
Στρατηγικές για αλλαγή συμπεριφοράς:

• Διατηρήστε την τάξη με όσο το δυνατόν λιγότερους περιορισμούς. 
• Χτίστε σχέσεις εμπιστοσύνης. 
• Βεβαιωθείτε ότι η συμπεριφορά σας είναι δίκαιη. 
• Αποφύγετε τα αντίποινα.  

Σε ανάλογη κατάσταση που δόθηκε (το παιδί σκίζει τα αγαπημένα βιβλία της μαμάς του), οι απαντήσεις σχετικά με το σκεπτικό του παιδιού και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια συμπεριφορά ήταν: 

Πώς σκέφτεται το παιδί; 

• Προσπαθεί να πληγώσει τη μαμά του. 
• Θέλει να προκαλέσει και να τραβήξει την προσοχή.  
• Θέλει να την εκδικηθεί, επειδή δεν ασχολείται μαζί της. 
• Η μαμά αγαπάει τα βιβλία πιο πολύ από μένα.
• Καταστρέφοντας τα βιβλία, ίσως εξασφαλίσει το χρόνο τον οποίο στερείται. 
• Θα την προκαλέσω για να με προσέξει. 
• Μου στέρησε κάτι (π.χ. ένα παιχνίδι), θα της στερήσω κι εγώ τα βιβλία της! 
• Θα σου δείξω εγώ με ποιο τρόπο θα με προσέξεις! 
• Να δει την αντίδραση της μαμάς. 

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια συμπεριφορά; 

• Ρωτάμε αν θα ήθελε να κάνουμε το ίδιο στα παιχνίδια ή στα βιβλία του. 
• Φυλάμε τα βιβλία του παιδιού μαζί με τα δικά μας, διαβάζουμε μαζί κι έτσι μοιραζόμαστε αυτή την αγάπη για τα βιβλία. 
• Συζητάμε τις συνέπειες αυτής της συμπεριφοράς. 
• Να δείξουμε ότι στενοχωρηθήκαμε, να δώσουμε προσοχή στο παιδί. 
• Εξηγούμε ότι το διάβασμα είναι αναγκαία συνήθεια για τον ενήλικα και οριοθετούμε το χρόνο για το παιδί και το χρόνο για τις προσωπικές μας ανάγκες. 
• Αναγνωρίζουμε την "ιδιοκτησία" του παιδιού και τη σεβόμαστε, για να σεβαστεί τη δική μας. 
• Αφιερώνουμε περισσότερο ποιοτικό χρόνο για παιχνίδι. 
• Δείχνουμε έμπρακτα ότι αυτούς που αγαπάμε τους προσέχουμε και τους προστατεύουμε. 
• Δίνουμε περισσότερο χρόνο και αγάπη που χρειάζεται. 

Κατάσταση #4

Ο Γιαννάκης βλέπει συνέχεια τηλεόραση και παίζει βιντεοπαιχνίδια, ενώ δεν έχει απολύτως καμία όρεξη να βοηθήσει στις δουλειές του σπιτιού ή να διαβάσει για το σχολείο.    

Ποιος είναι ο στόχος του παιδιού; 

• Να μη βοηθήσει. 
• Να κάνει κάτι που του αρέσει. 
• Να βγάλει τους άλλους εκτός εαυτού. 
• Να ξεφύγει από την πραγματικότητα, να αποδράσει. 
• Να μην αναλάβει ευθύνες, να μην υποχρεωθεί να δουλέψει. 
• Να αποφύγει εργασίες που δεν του αρέσουν. 
• Να απομονωθεί. 
• Να διασκεδάσει. 

Πώς αισθάνεται το παιδί; 

• Ότι δεν μπορεί να συμμετέχει, βαριέται. 
• Ότι έχει τον έλεγχο του τι κάνει. 
• Ικανοποίηση κάθε φορά που πετυχαίνει να βγάλει τους άλλους εκτός εαυτού. 
• Προφανώς ανάμεικτα συναισθήματα. 
• Βαριέται και μπορεί να αισθάνεται άσχημα γιατί δεν καταλαβαίνει τι πρέπει να κάνει. 
• Καταπιεσμένος από τα πράγματα που πρέπει να κάνει. 
• Απομονωμένο. 
• Μοναξιά. 
• Ευχαρίστηση, ικανοποίηση. 
• Καλά, μιας και αυτό που κάνει το ευχαριστεί. 

Ποια είναι η αντίδραση του ενήλικα (μαμάς/μπαμπά); 

• Του λέει ότι πρέπει να συμμετέχει στην ομάδα της οικογένειας. 
• Φωνές. 
• Να σταματήσει αυτή τη συμπεριφορά και όρια για να κερδίσει αυτό που θέλει. 
• Να ζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού, αφού πρώτα με ηρεμία εξηγήσει στο παιδί. 
• Να τον πιέσει. 
• Να επιβάλλει στο παιδί τι πρέπει να κάνει είτε με τιμωρία είτε με κάποιο αντάλλαγμα. 
• Να τραβήξει το ενδιαφέρον του παιδιού, να του βρει ενδιαφέροντα. 
• Να προσφέρει εναλλακτικές προτάσεις. 
• Θυμώνει και του ζητά εξηγήσεις. 
• Θέτει όρια σε βάθος χρόνου. 
• Βάζει όρια στο χρόνο που θα βλέπει τηλεόραση ή θα παίζει παιχνίδια. 

Πώς αισθάνεται ο ενήλικας; 

• Απορία: Τι έχω κάνει λάθος; 
• Απορία: Πώς θα αλλάξει αυτό; 
• Ικανοποίηση, αν το πετύχει. 
• Μπερδεμένος. 
• Ενοχές. 
• Αγωνία, ανησυχία. 
• Προβληματισμό και απόγνωση σχετικά με το πώς πρέπει να χειριστεί την κατάσταση. 
• Προβληματισμένος για τη δική του συμπεριφορά. 
• Υπεύθυνος. 

Στόχος: Διακήρυξη της ανεπάρκειας
Σκεπτικό παιδιού: Δεν μπορώ να κάνω τίποτα σωστό, γι' αυτό λοιπόν δε θα κάνω τίποτα απολύτως.  
Αντίδραση από τους ενήλικες: Απελπισία - Αποθάρρυνση
Στρατηγικές για αλλαγή συμπεριφοράς:

• Δείξτε υπομονή.  
• Δώστε θάρρος στο παιδί κάθε φορά που κάνει μία προσπάθεια.  
• Πιστέψτε εσείς οι ίδιοι στις δυνατότητες του παιδιού.  
• Αποφύγετε να το λυπηθείτε ή να το κριτικάρετε.   

Σε ανάλογη κατάσταση που δόθηκε (το παιδί δε θέλει να κάνει τίποτα μόνο του και ζητά συνέχεια βοήθεια), οι απαντήσεις σχετικά με το σκεπτικό του παιδιού και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια συμπεριφορά ήταν: 

Πώς σκέφτεται το παιδί; 

• Δε νιώθει σίγουρο για τον εαυτό του. 
• Φοβάται μην αποτύχει. 
• Μόνο αν με βοηθήσουν θα τα καταφέρω.
• Ότι δεν είναι ικανό να κάνει τίποτα μόνο του και ότι όσο και να προσπαθεί δε θα καταφέρει τίποτα. 
• Ότι θα εξασφαλίσει το επιθυμητό αποτέλεσμα χωρίς προσωπικό κόπο. 
• Ότι πρέπει οι άλλοι να κάνουν πράγματα γι' αυτόν. 
• Ότι είναι ανεπαρκής και ανίκανος. 
• Η τεχνητή μου ανεπάρκεια θα κάνει τους γονείς μου να ασχοληθούν μαζί μου πιο πολύ. 
• Δεν έχω μάθει να τα καταφέρνω μόνος μου. 
• Δε θα τα καταφέρω, άρα καλύτερα να το κάνει κάποιος άλλος. 

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια συμπεριφορά; 

• Ενθαρρύνουμε το παιδί για καθετί που κάνει σωστό. 
• Ξεκινάμε μαζί βήμα-βήμα από μικρά πραγματάκια και επιβραβεύουμε την προσπάθεια. 
• Το ενθαρρύνουμε να κάνει πράγματα μόνο του. 
• Του δείχνουμε ότι του έχουμε εμπιστοσύνη ότι θα τα καταφέρει. 
• Ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση του παιδιού. 
• Κάνοντας πράγματα μαζί στην αρχή και μετά μόνο του. 
• Σε άλλη περίπτωση του ζητάμε να κάνει πράγματα εκείνο για εμάς για να νιώσει σημαντικός. 
• Θα σε βοηθήσω αν πραγματικά το χρειαστείς. Μπορείς και μόνος σου! 
• Του αφήνουμε χρόνο. Φάση είναι, θα περάσει! 
• Παίζουμε παιχνίδι "Κλείνω τα μάτια μου" και σε συγκεκριμένο χρόνο βλέπουμε τι μπορεί να κάνει από αυτά που συμφωνήσαμε. 
• Όλοι βοηθάμε, γιατί έτσι λειτουργεί η ομάδα. 

Είχαμε αρκετό χρόνο για να ανταλλάξουμε προσωπικές εμπειρίες και να λύσουμε και κάποιες απορίες. Ο χρόνος ανταλλαγής απόψεων καθιερώθηκε πλέον! ;) 

Δυστυχώς, μαζί μας δεν ήταν αυτή τη φορά πολλές μανούλες της ομάδας, λόγω παιδικών ασθενειών που ταλαιπωρούν τα παιδάκια αυτή την περίοδο. Περαστικά πολλά και εύχομαι να δημιουργηθούν κατάλληλα αντισώματα, ώστε τα παιδάκια όσο μεγαλώνουν να μην αρρωσταίνουν σχεδόν καθόλου! 

Τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν για το Παιδιατρείο του Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης ήταν 63 ευρώ, τα οποία προστίθενται στα 400 ευρώ που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι σήμερα. Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους για τη συμβολή και τη συμμετοχή σας! 

Εις το επανιδείν, αγαπημένη μου παρέα από μαμάδες και μπαμπάδες! : )