Δημιουργική απασχόληση (για παιδιά και...μεγάλους!)

Τι σημαίνει, άραγε, "δημιουργική απασχόληση";
Κάποιοι θεωρούν ότι είναι εκείνες οι δραστηριότητες που κάνει κάποιος παιδαγωγός ή ανιματέρ σε κάποιο παιδότοπο, που μοιάζουν τρελές, παιδιάστικες και που ποτέ δε θα μοιράζονταν οι ίδιοι με τα παιδιά τους.
Κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι είναι ο ελεύθερος χρόνος που αξιοποιείται με εναλλακτικές ασχολίες δημιουργικού περιεχομένου, όπως κατασκευές, ζωγραφική, χορός, θεατρικό παιχνίδι κλπ.
Η αλήθεια είναι ότι η δημιουργική απασχόληση εμπεριέχει όρεξη για παιχνίδι, δημιουργική διάθεση και πολλή φαντασία! Μόνο που... δεν είναι τόσο δύσκολο και περίπλοκο όσο ακούγεται.

Μαζί ή χώρια; 
Τι περιμένουμε στ' αλήθεια από τα παιδιά μας όταν επιμένουμε να "απασχοληθούν δημιουργικά" με κάτι;
Μήπως θέλουμε να ασχοληθεί με κάτι που εμείς έχουμε προαποφασίσει ότι είναι καλό και αποδεκτό και από τους άλλους, για παράδειγμα, να παίξει πιάνο ή βιολί, ή να διαβάσει κλασικά λογοτεχνικά αριστουργήματα;
Μήπως όταν - παρ' όλη την καλή μας διάθεση - προτείνουμε δραστηριότητες στο παιδί, στην πραγματικότητα επιθυμούμε να ασχοληθεί με κάτι μόνο του και εμείς να βρούμε την ησυχία μας;
Στ' αλήθεια δεν είναι κακό να παραδεχτούμε ότι όντως θέλουμε να διαχωρίσουμε τη θέση μας, γιατί αυτό θα μας οδηγήσει να βρούμε λύσεις που ικανοποιούν και τους δυο.

Γιατί το παιδί μου δε θέλει να κάνει τίποτα απολύτως; 
Η αλήθεια είναι ότι όταν το παιδί καταλαβαίνει ότι στην ουσία θέλουμε να το "ξεφορτωθούμε", έστω και για να πάρουμε δυο ανάσες, αντιδρά και, είτε κάνει τα πάντα για να τραβήξει την προσοχή μας, είτε κλείνεται στον εαυτό του και κάπου εδώ αρχίζει η απομάκρυνση, που στην εφηβεία αρχίζει να φαίνεται εντονότερα.
Στην πραγματικότητα, το παιδί δε θέλει ούτε ακριβά παιχνίδια, ούτε τα τελευταία videogames που κυκλοφορούν στην αγορά. Αυτό που αληθινά επιθυμεί είναι να μοιραστούμε χρόνο μαζί του σε πολύ απλά πράγματα που, πιστέψτε με, δεν κοστίζουν καθόλου! Η φαντασία, η όρεξη και η δημιουργική διάθεση είναι αρκετά για τις πιο εκπληκτικές εμπειρίες!

Ωραία, και τι μπορούμε να κάνουμε μαζί; 

• Δημιουργούμε μικρές τελετουργίες, οι οποίες και όρια βάζουν στα παιδιά και δημιουργούν και καλές συνήθειες για το υπόλοιπο της ζωής τους. Για παράδειγμα, σηκωνόμαστε όλοι μια συγκεκριμένη ώρα το πρωί και τρώμε πρωινό. Όλοι βοηθάνε στην ετοιμασία του μεσημεριανού φαγητού και αφήνουμε και λίγο χρόνο - έστω 10 λεπτά - μετά το τέλος του γεύματος για να πούμε διάφορα (ευχάριστα, αν είναι δυνατόν) πράγματα. Λίγο πριν κοιμηθούμε, αφιερώνουμε ένα τέταρτο ή εικοσάλεπτο για να πιούμε ένα ποτήρι γάλα και να συζητήσουμε τι σκοπεύουμε να κάνουμε την επόμενη μέρα ή να σχεδιάσουμε κάτι για το Σαββατοκύριακο. 
• Παίζουμε μαζί με τα παιδιά, έστω μια φορά την εβδομάδα. Υπάρχουν πολλά εναλλακτικά επιτραπέζια παιχνίδια που δεν απαιτούν μόνο τύχη ή γνώση, αλλά είναι αστεία, γιατί θέλουν ταχύτητα και επιδεξιότητα, ή είναι ενδιαφέροντα, γιατί χρειάζεται να αναπτύξουν όλοι οι παίκτες τη δική τους στρατηγική. 
• Μοιραζόμαστε εμπειρίες εκτός σπιτιού. Μπορούμε να επισκεφτούμε μια έκθεση σε ένα μουσείο ή σε ένα διαδραστικό χώρο. Μπορούμε να πάμε σε μια θεατρική παράσταση ή να δούμε ένα έργο στον κινηματογράφο. Μπορούμε να φάμε μαζί σε ένα ταβερνάκι ή εστιατόριο, να φάμε ένα σνακ ή γλυκό σε μια καφετέρια, ή απλά να πάρουμε ένα παγωτό στο χέρι και να περπατήσουμε στο κέντρο της πόλης. Ό,τι κι αν αποφασίσετε, όμως, να κάνετε, δημιουργήστε ένα κλίμα ενθουσιασμού γύρω από αυτό και προσπαθήστε να κάνετε αυτές τις εξόδους μοναδικές εμπειρίες για τα παιδιά. Βάλτε όρια όσον αφορά τα έξοδα που θα γίνουν, αλλά ας είστε κι εσείς περισσότερο υπομονετικοί σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά. Θα το χαρείτε το ίδιο τελικά! 
• Βάλτε τα παιδιά να συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού. Κάντε το σαν παιχνίδι! Βάλτε σε μια γυάλα ή μπολ μικρά χαρτάκια που θα έχετε γράψει μέσα διάφορες δουλειές του σπιτιού και τραβήξτε όλοι από ένα χαρτάκι. Αυτός που θα καταφέρει να πραγματοποιήσει τα περισσότερα χαρτάκια θα πρέπει να επιβραβευτεί με κάποιον τρόπο, όπως ορίζουν οι κανόνες της δικιάς σας οικογένειας. Είναι καλό να εναλλάσσονται οι μορφές επιβράβευσης, μπορεί να είναι ένα ποσό χρημάτων, ένα δώρο, μια παραχώρηση σε κάτι που ζητάει καιρό, ένα γλυκό, κτλ. Μην ξεχάσετε να επιβραβεύσετε με κάποιον τρόπο όλους όσους συμμετείχαν σημαντικά στη διαδικασία αυτή. Μπορεί να μην πετύχει την πρώτη ή τη δεύτερη φορά, αλλά να θυμάστε ότι σε κανέναν δεν αρέσει να βρίσκεται εκτός των οικογενειακών δραστηριοτήτων. 
• Δώστε του ευθύνες. Φτιάξτε μαζί τη λίστα για τα ψώνια του σούπερ μάρκετ, αναθέστε του μια τυπική δουλειά, όπως να ζωγραφίσει τις ευχετήριες κάρτες για τους φίλους και συνεργάτες σας (με μια συμβολική αμοιβή αν γίνεται), αφήστε το να σας βοηθήσει σε επιδιορθώσεις ή ανακαίνιση του σπιτιού (π.χ. βάψιμο καγκέλων, σοβάντισμα κλπ.), αναθέστε του τη συντήρηση ενός κομματιού του κήπου, και άλλες παρόμοιες εργασίες. 

Κι ο δικός μου ελεύθερος χρόνος; 
Ας είμαστε ειλικρινείς. Το να είσαι γονιός δε σημαίνει ότι αυτόματα απαρνιέσαι τον εαυτό σου και την ίδια σου τη ζωή για να ασχοληθείς εξ ολοκλήρου με το βλαστάρι σου. Ούτε, βέβαια, σημαίνει ότι μονίμως θα είσαι "πηγμένος" και τόσο απασχολημένος ώστε να μην μπορείς να αφιερώσεις έστω μισή ώρα ποιοτικού χρόνου στο παιδί σου.
Το να αφιερώνεις χρόνο στον εαυτό σου, επιδρά θετικά, όχι μόνο σε σένα, αλλά και στην οικογενειακή σου ζωή. Όλα θέλουν μέτρο και ισορροπία.
Βρείτε, ή μάλλον διεκδικήστε είναι η πιο σωστή λέξη, μια ώρα της ημέρας για να απασχοληθείτε κι εσείς δημιουργικά. Η ώρα αυτή ας είναι ο χρόνος εκείνος που θα αφιερώσετε στη φροντίδα της ψυχής, αλλά και του σώματός σας.
Κάθε μέρα ασχοληθείτε με κάτι διαφορετικό, για παράδειγμα, τη μια μέρα συναντήστε ένα φίλο ή μια φίλη, την άλλη κάντε ένα αναζωογονητικό αφρόλουτρο, την επόμενη κάντε γιόγκα ή μάθημα χορού, την παράλλη παρακολουθήστε έναν αθλητικό αγώνα με παρέα και ούτω καθεξής.
Απλά, προσπαθήστε να καθιερώσετε αυτό το χρόνο για εσάς, χωρίς όμως να στερήσετε αντίστοιχα ποιοτικό χρόνο απ' τα παιδιά σας, γιατί αυτό δε θα είναι εύκολα σε θέση να σας το συγχωρήσουν. 

Πάντα θα πρέπει, λοιπόν, να είμαι "από πάνω του";
Όχι, στην πραγματικότητα το βοηθάτε να ανεξαρτητοποιηθεί. Οι γονείς που ασχολούνται ουσιαστικά με τα παιδιά τους, τους προσφέρουν τέτοια συναισθηματική ασφάλεια και σταθερότητα, μέσα από την αποδοχή που εκφράζουν γι' αυτά, που σιγά-σιγά τα ίδια τα παιδιά θα αναζητήσουν διαφορετικούς τρόπους να περάσουν την ώρα τους.
Σταδιακά, θα παρατηρήσετε ότι θα προτιμήσει να παίξει με ένα φίλο του, να χαζέψει, να ζωγραφίσει, να διαβάσει ένα βιβλίο. Πάντα, όμως, θα έχει στο μυαλό και στην καρδιά του αυτές τις όμορφες οικογενειακές στιγμές που θα το βοηθούν να ηρεμεί και να βρίσκει λύσεις σε δύσκολες καταστάσεις.

Το έργο με τίτλο "Δημιουργική απασχόληση (για παιδιά και...μεγάλους!)" από τη δημιουργό Ελένη Γαρυφαλάκη διατίθεται με την άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο .
Βασισμένο σε έργο στο kalosagogos.blogspot.com.